Władza rodzicielska

Władza rodzicielska przypada na równi obojgu rodzicom. Założenie, że po rozwodzie piecza nad dzieckiem sprawowana jest wyłącznie przez jednego rodzica, jest błędne. Rozwód nie zmienia zasady, że oboje rodzice nadal sprawują opiekę nad dzieckiem. Przeniesienie władzy rodzicielskiej na ojca lub matkę następuje wyłącznie na wniosek i jest wykonywane przez sądy dość niechętnie. Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest zgodnie z § 1666 BGB ostatecznym środkiem chroniącym dobro dziecka. Wyłączną władzę rodzicielską przyznaje się jedynie jeżeli:

1) rodzice nie wykazują chęci współpracy
2) dziecko nie ma więzi z jednym z rodziców

Aby sąd przychylił się do wniosku o przeniesienie władczy rodzicielskiej na jednego z rodziców, poniższe argumenty są nieadekwatne:

  • Złe prowadzenie się rodzica ew. zły wpływ na dziecko
  • Brak zainteresowania lub absencja drugiego rodzica
  • Dług alimentacyjny

Wniosek o przeniesienie władzy rodzicielskiej na jednego z rodziców może mieć szansę na powodzenie w następujących przypadkach popartych dowodami:

  • zaniedbanie dziecka
  • Ryzyko zdrowotne lub majątkowe
  • uzależnienie rodziców
  • naruszenie obowiązku szkolnego
  • nadużywanie władzy rodzicielskiej (wspieranie czynów karalnych)

Należy podkreślić, że opisana zasada wspólnie sprawowanej władzy rodzicielskiej nie dotyczy nieślubnych dzieci. Jeśli rodzice latami żyją w konkubinacie, ojciec dość często z przerażeniem stwierdza, że z prawnego punktu widzenia nie ma prawa współdecydowania o tzw. istotnych sprawach dziecka, gdyż zgodnie z ustawą: jeśli w chwili urodzenia, rodzice dziecka nie są małżeństwem, to początkowo władzę rodzicielską nad dzieckiem sprawuje wyłącznie matka.

Aby zrekompensować tę niekorzystną sytuację prawną, ojciec dziecka ma możliwość ubiegania się o przyznanie wspólnej władzy rodzicielskiej. W prawie rodzinnym istnieje domniemanie prawne: przyznanie wspólnej władzy rodzicielskiej służy wyłącznie dobru dziecka. Dlatego wspólne sprawowanie władzy rodzicielskiej powinno zostać przyznane na wniosek obojgu rodzicom, chyba że mamy do czynienia z sytuacją wyjątkową (OLG Nürnberg FamRZ 2014,571; OLG Koblenz NZFam 2015,90). Wniosek o wspólne sprawowanie władzy rodzicielskiej może zostać oddalony tylko wtedy, gdy zostanie stwierdzone, że wspólna opieka nie sprzyja dobru dziecka.

Na koniec należy zwrócić uwagę na fakt, że ​​- inaczej niż w Polsce – uznanie dziecka nie prowadzi automatycznie do ustanowienia władzy rodzicielskiej. Co prawda po uznaniu ojcostwa powstaje obowiązek alimentacyjny, lecz ojciec dziecka nie posiada prawa współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka. Wymaga to osobnego oświadczenia obojga rodziców przed Urzędem ds. młodzieży lub przed notariuszem.